Νίκος Καρδώνης «Τρίτο Στεφάνι»

2025-10-16

Το Τρίτο Στεφάνι είναι μια βαθιά και αιχμηρή τοιχογραφία της ανθρώπινης φύσης.

Ο Νίκος Καρδώνης ανήκει στους ηθοποιούς που αφήνουν ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους πάνω στη σκηνή.

Με την ιδιαίτερη θεατρική του διαδρομή και το Βραβείο Δημήτρης Χορν στις αποσκευές του, επιστρέφει φέτος σε μια παράσταση–σταθμό: το Τρίτο Στεφάνι του Κώστα Ταχτσή, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού.

Με αφορμή αυτή τη συνεργασία, μοιράζεται μαζί μας σκέψεις για την ομάδα, τη θεατρική μέθοδο, την επικαιρότητα του έργου αλλά και τη δική του προσωπική πορεία.

Είστε μέλος της ομάδας του Στάθη Λιβαθινού εδώ και πολλά χρόνια. Πώς είναι αυτή η συνύπαρξη;
Νίκος Καρδώνης: Έχω την χαρά και την ευλογία να ανήκω σε μια ομάδα με επικεφαλής τον Στάθη Λιβαθινό που πρωτοιδρύθηκε το 2000 στην Πειραματική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου και συνεχίζει την πορεία της. Φέτος συμπληρώνουμε 25 χρόνια δημιουργικής δουλειάς. Είναι πια οικογενειακή υπόθεση. Ανήκοντας στον πυρήνα αυτού του ανσάμπλ, θεωρώ την επόμενη πρόκληση ενός νέου έργου απλά φυσικό δεδομένο.

Τι ρόλο έχετε αναλάβει στο Τρίτο Στεφάνι;
Ν.Κ.: Έχω αναλάβει έναν ιδιαίτερο ρόλο στη παράσταση ο οποίος σχηματίζεται ανεξάρτητα από τον βασικό σκελετό των ηρώων του έργου. Ένα είδος περιπλανώμενου κομπέρ που αφηγείται – τραγουδάει τα «επίκαιρα» της ιστορίας, η οποία ξεκινά από τους Βαλκανικούς πολέμους και καταλήγει στις αρχές της δεκαετίας του '50. Φοδράρει πότε με κυνικό και πότε με παρηγορητικό τρόπο τα νευραλγικά σημεία της παράστασης, κλείνοντας το μάτι στον θεατή ότι η ζωή είναι θέατρο και το θέατρο είναι φτιαγμένο από υλικά της ζωής.

Τι κάνει το έργο του Ταχτσή τόσο επίκαιρο σήμερα;
Ν.Κ.: Παρόλο που η δράση του βιβλίου τοποθετείται σε συγκεκριμένες ιστορικές περιόδους – όπως η Κατοχή και ο Εμφύλιος – οι θεματικές που δημιουργούνται είναι διαχρονικές. Οι ρόλοι των φύλων και οι οικογενειακές σχέσεις, οι αγώνες για επιβίωση, αυτονομία και ευτυχία μέσα στους περιορισμούς της εποχής, η οικονομική δυσπραγία, η φτώχεια, η αγωνία για το μεροκάματο, οι προσπάθειες κοινωνικής ανέλιξης… όλα αυτά παραμένουν επίκαιρα σε μια εποχή οικονομικής ανασφάλειας. Οι χαρακτήρες του Ταχτσή είναι περίπλοκοι και ανθρώπινοι· κουβαλούν ματαιοδοξία, φόβο, απελπισία αλλά και ελπίδα κι αντοχή. Η «άλλη» Αθήνα – των γειτονιών, των παζαριών, των ανθρώπων του περιθωρίου – μας υπενθυμίζει πως το Τρίτο Στεφάνι είναι μια βαθιά και αιχμηρή τοιχογραφία της ανθρώπινης φύσης.

Πώς είναι η συνεργασία σας με τον Στάθη Λιβαθινό;
Ν.Κ.: Η συνεργασία μας ξεκίνησε το 1999 με τη Φρεναπάτη του Κούσνερ στο Θέατρο Πορεία και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Κοντά του έμαθα μια συγκεκριμένη θεατρική μεθοδολογία, προερχόμενη από τον Στανισλάφσκι και τη ρωσική σχολή. Τα χρόνια της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού (2000–2007) ήταν κομβικά: αποκτήσαμε έναν κοινό κώδικα επικοινωνίας και σκηνικής συνύπαρξης. Είμαστε συνδημιουργοί με τον σκηνοθέτη κι όχι εκτελεστικά όργανα ενός οράματος.

Μαζί προσπαθούμε να αφηγηθούμε μια ιστορία, κι αυτό κρατά την ομάδα φρέσκια, με όρεξη για νέες προκλήσεις.

Το Τρίτο Στεφάνι έχει ανέβει ξανά στο παρελθόν. Ποιο είναι το δικό σας «στοίχημα»;
Ν.Κ.: Είναι ένα έργο που έχει χαρακτηριστεί για τη βαθιά ελληνικότητά του – κι εκεί ακριβώς βρίσκεται και η παγίδα. Ο κίνδυνος είναι να καταφύγει κανείς σε στερεοτυπικά είδη αφήγησης, με τον κίνδυνο να γίνει γραφικό ή ηθογραφικό. Το στοίχημα της παράστασης είναι να βρεθεί ο ποιητικός ρεαλισμός και να επαναπροσδιοριστούν τα κλισέ των συμβόλων της ελληνικής κοινωνίας.

Ποιοι ήταν οι σταθμοί στη μέχρι τώρα πορεία σας;
Ν.Κ.: Το 2003 συμμετείχα στο Παλτό του Γκόγκολ στο Εθνικό σε σκηνοθεσία Νίνας Τσουσοβά, που κάλεσε ο Λιβαθινός από τη Μόσχα. Ο ρόλος του Ακάκιου, του κεντρικού ήρωα, με ενηλικίωσε θεατρικά. Ορόσημο για την ομάδα μας ήταν και η Ιλιάδα – η πεντάωρη παράσταση στο Φεστιβάλ Αθηνών, σε σκηνοθεσία Λιβαθινού και μετάφραση Μαρωνίτη – που ταξίδεψε και στο εξωτερικό.

Υπήρξε ποτέ ρόλος–όνειρο για εσάς;
Ν.Κ.: Δεν θυμάμαι να είχα ποτέ το όνειρο να παίξω κάποιο συγκεκριμένο έργο ή ρόλο. Πρωταρχική ανάγκη ήταν οι συνεργασίες με ταλαντούχους ανθρώπους που θα θαύμαζα και που θα κάναμε δημιουργικό σκηνικό διάλογο.

Τι σημαίνει για εσάς το θέατρο σήμερα;
Ν.Κ.: Ενώ ο κόσμος γίνεται ολοένα και πιο απομονωμένος μέσα από την τεχνολογία και τους φρενήρεις ρυθμούς της ζωής, το θέατρο καταφέρνει ακόμη να φέρνει τους ανθρώπους σε έναν κοινό χώρο. Η συνύπαρξη είναι άμεση. Η ενέργεια που εκπέμπει ένας ηθοποιός κι η αντίδραση του κοινού δημιουργούν ένα ζωντανό «οικοσύστημα» συναισθημάτων και σκέψεων.

Ο Νίκος Καρδώνης δεν μιλά απλώς για το θέατρο· το ζει ως τόπο μνήμης, συνύπαρξης και αλήθειας.

Με το Τρίτο Στεφάνι ξανασυναντά μια Ελλάδα γεμάτη αντιφάσεις, πάθη και κρυμμένα μυστικά, που όμως εξακολουθεί να μας αφορά όλους.

Κι ίσως αυτό να είναι και το πιο σπουδαίο: ότι κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή, μας θυμίζει πως το θέατρο είναι ένας καθρέφτης της ζωής – φτιαγμένος από τα πιο ευάλωτα, αλλά και τα πιο ανθεκτικά υλικά της.